Enginn gat séð fyrir víðtæk áhrif kórónuveirunnar sem hefur meira eða minna lamað efnahagskerfi heimsins á skömmum tíma. Viðbúið er að langur tími líði áður en alþjóðaviðskipti með vörur og þjónustu nái fyrra umfangi eftir þetta áfall.
Íslendingar, líkt og fleiri, búa nú við takmarkanir á samskiptum og aðstæður sem enginn núlifandi einstaklingur hefur áður upplifað. Gríðarlegur samdráttur í verðmætasköpun og útflutningi samfélagsins er fyrirsjáanlegur á þessu áru. Auk algjörs hruns í ferðaþjónustu hafa fyrirtæki í mörgum öðrum atvinnugreinum orðið fyrir búsifjum, bæði fyrirtæki í útflutningsgreinum og fyrirtæki sem einungis starfa á innanlandsmarkaði.
Mikilvægasta verkefnið framundan er að ná íslensku atvinnu- og efnahagslífi af stað á ný. Í þeirri baráttu erum við öll á sama báti, enda eru öflugt atvinnulíf og útflutningur undirstaða velferðarsamfélags okkar. Efnahagsaðgerðum stjórnvalda er ætlað að tryggja afkomu fólks og fyrirtækja, verja grunnstoðir samfélagsins og skapa í framhaldinu öfluga viðspyrnu fyrir efnahagslífið.
Samtök atvinnulífsins styðja aðgerðir stjórnvalda eindregið. Verkefnið er að fyrirtæki landsins og starfsfólk þeirra geti komist í gegnum niðursveifluna þannig að tjónið verði ekki langvarandi og óbætanlegt. Sterk fyrirtæki og öflugt atvinnulíf eru forsenda þess að þjóðin geti sem fyrst endurheimt lífskjör sem lagður var grunnur að með kjarasamningunum á síðasta ári.
Þrátt fyrir dökkt útlit er jákvætt að vextir á lánum til fólks og fyrirtækja eru lægri en nokkru sinni fyrr. Engu að síður þurfa vextir að lækka enn frekar til að ýta fjármunum úr ríkisbréfum yfir í arðbærar fjárfestingar í atvinnulífinu. Þrátt fyrir að gengi krónunnar hafi látið undan síga á undanförnum mánuðum eru ekki teikn um að það leiði til aukinnar verðbólgu til skamms tíma sem virðist ætla að haldast innan markmiða Seðlabanka Íslands.
Það blasir við að fyrirtæki landsins munu eiga erfitt með að standa undir launahækkunum sem samið var um í Lífskjarasamningnum og að fylgja þeim eftir mun við núverandi aðstæður einungis leiða til meira atvinnuleysis en ella. Því miður er engin samstaða um það í verkalýðsforystunni að taka mið af aðstæðum, sem eiga sér enga hliðstæðu í sögu okkar, né ríkir samstaða um að finna leiðir til að tryggja sem best atvinnu fólks og hag fyrirtækjanna sem greiða laun þess. Tjón þeirrar sundrungar er þegar orðið mikið og mun fara vaxandi. Fyrir því verður launafólk fyrst og fremst.
Svo virðist sem tekist hafi að ná fullri stjórn á útbreiðslu veirunnar hér á landi og að hægt verði smám saman að létta af takmörkunum sem hafa gilt. Hafa þarf að leiðarljósi mikilvægi þess fyrir heilsu og hag fólks að lífið komist sem fyrst í eðlilegt horf þótt einstaklingar séu hvattir til þess að gæta að eðlilegum sóttvörnum.
Fyrir Samtök atvinnulífsins er viðburðaríkt starfsár að baki. Samtökin fögnuðu 20 ára afmæli síðastliðið haust og var sögu þeirra gerð góð skil í bókinni Frá Þjóðarsátt til Lífskjarasamnings sem kom út af því tilefni og Guðmundur Magnússon skráði. Framundan eru stærri verkefni en við höfum tekist á við á undanförnum árum og áratugum en það er í okkar höndum að saga þessa tímabils reynist á endanum farsæl.
Eyjólfur Árni Rafnsson, formaður.
